ΣΥΡΙΖΑ: Το τέλος μιας ουτοπίας.
Αν ήταν έκπληξη το αποτέλεσμα της 25ης Μαΐου, ήταν γιατί είχε προηγηθεί μια άλλη μεγάλη έκπληξη. Το αποτέλεσμα της 7ης Ιουλίου 2019. Αν τότε ο ΣΥΡΙΖΑ, με πρόσφατες τις εμπειρίες από την διακυβέρνησή του, κατάφερε να διασωθεί ήταν φυσικό οι πάντες, από τις εταιρείες δημοσκοπήσεων και τα αντίπαλα κόμματα μέχρι τους απλούς πολίτες να μην περιμένουν σε καμία περίπτωση την εκλογική καταβαράθρωση της 25ης Μαΐου η οποία τον επαναφέρει οριστικά στο πολιτικό περιθώριο, όποιος και να είναι ο νέος αρχηγός του. Το γεγονός ότι προσωρινά κατέχει την θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν σημαίνει απολύτως τίποτε. Όπως και το γεγονός της διαφαινόμενης ανεπάρκειας της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ.
Η αλήθεια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε ένα ανέλπιστο πολιτικό λαχείο, όταν το ΠΑΣΟΚ και ο Παπανδρέου καταδίκασαν την κοινωνία με την χρεωκοπία. Η οργή των πολιτών αναζήτησε διέξοδο την οποία και η ΝΔ –και λόγω του αρχικού επικοινωνιακού χειρισμού της κρίσης με κατάληξη την συμμετοχή στην κυβέρνηση Παπαδήμου, την υπογραφή του δεύτερου μνημονίου και κυρίως των πολύ πρόωρων εκλογών αμέσως μετά- δεν προσέφερε. Έτσι οι πολίτες γυρίζοντας την πλάτη στο παλιό πολιτικό σύστημα οδηγήθηκαν στην αποχή ενώ πολλοί, διαπαιδαγωγημένοι από τον Αντρέα Παπανδρέου στον αριστερίστικό ιδεασμό, κατέληξαν στον ΣΥΡΙΖΑ οδηγώντας τον το 2015 στην εξουσία.
Το θέμα είναι όμως ότι η κοσμοθεωρία της Αριστεράς ήταν ήδη αρκετές δεκαετίες χρεωκοπημένη. Σε όλο τον Δυτικό κόσμο τα ποσοστά της Αριστεράς ήταν μηδαμινά. Στην Ελλάδα, για λόγους ιστορικούς αλλά και γιατί επανειλημμένα δέχτηκε την ευγενική πολιτική χορηγία του Κέντρου –συμμαχία το 1956, συμμαχία στον «Ανένδοτο», συμμαχία στην αποστασία του 1965- αλλά κυρίως γιατί «φιλοξενήθηκε» ιδεολογικά στον γιαλαντζί σοσιαλισμό του Αντρέα Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ κατάφερνε να επιβιώνει. Κυρίως με το ΚΚΕ αλλά και με τις διάφορες, εν πολλοίς γραφικές, συνιστώσες που συγκροτούσαν τον Συνασπισμό και τον ΣΥΡΙΖΑ. Η μόνη σχετικά σοβαρή εκδοχή της Αριστεράς τελείωσε με την αποχώρηση ή την περιθωριοποίηση της παλιάς γενιάς του ΚΚ Εσωτερικού. Του Γιάνναρου και του Κύρκου. Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά το 2015 μόνο ως κόμμα του Κέντρου είχε μέλλον.
Οι βασικές προϋποθέσεις για να μπορέσει να μετατραπεί σε κόμμα του Κέντρου έστω και με «φερετζέ» Κέντρο-Αριστεράς ήταν αφ’ ενός να το συνειδητοποιήσει και αφ’ ετέρου να το κάνει ξεκάθαρο και στον τελευταίο πολίτη. Η συνειδητοποίηση μοιραία θα οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι στον χώρο του Κέντρου δεν μπορούν να συνυπάρχουν δύο κόμματα εξουσίας. Άρα ο κύριος αντίπαλος ήταν το ΠΑΣΟΚ το οποίο παρά τον εκλογικό εκμηδενισμό του είχε εφεδρείες στον χώρο των κοινωνικών οργανώσεων, στελεχιακό δυναμικό και βαθειά αποτυπώματα στον ψυχισμό μεγάλης μερίδας των πολιτών. Επομένως ο κύριος στόχος στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να είναι η οριστική εκμηδένιση του κύριου αντιπάλου του που δεν ήταν η ΝΔ αλλά το ΠΑΣΟΚ. Αυτό οδηγούσε στην αποστολή του «λογαριασμού» της χρεωκοπίας στο ΠΑΣΟΚ. Πόσο μάλλον που αυτό επέβαλε και η αλήθεια την οποία μάλιστα οι πολίτες είχαν ήδη αποδεχθεί παρά την λυσσώδη προσπάθεια των ΜΜΕ.
Η δεύτερη προϋπόθεση έχει να κάνει με την «πολιτική - ιδεολογική» ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Με δεδομένη την απαξίωση της Αριστεράς στο πολιτικό σώμα έπρεπε όχι μόνο να αποβάλουν οι ίδιοι αυτήν την ταυτότητα –ξεκινώντας από το όνομα- αλλά έπρεπε και όταν οι άλλοι τους την απέδιδαν να την αποποιούνται. Ασφαλώς αυτό ήταν αδιανόητο για μεγάλο μέρος των στελεχών του παλιού ΣΥΡΙΖΑ που αγωνιζόταν να μπει στη Βουλή. Αλλά όπως έχει διδάξει η ζωή «όποιος δεν προσαρμόζεται πεθαίνει». Μοιραία λοιπόν ή αυτά τα κατάλοιπα του 3% θα επιβίωναν πολιτικά αναμασώντας ξεπερασμένες ρετσέτες και θα οδηγούσαν τον ΣΥΡΙΖΑ σε αδιέξοδο, ή θα έβγαιναν εκτός παιχνιδιού και θα επιβίωνε το κόμμα ως σοβαρός πολιτικός φορέας και διεκδικητής της εξουσίας.
Ο καταλληλότερος χρόνος για να γίνει αυτό ήταν την Άνοιξη του 2015. Πριν από την εξαγγελία του δημοψηφίσματος και τα capital control’s. Όταν διαφώνησαν για την αποδοχή ή μη των προτάσεων της ΕΕ. Τότε ένας πραγματικός ηγέτης όφειλε να προχωρήσει σύμφωνα με αυτό που ο ίδιος θεωρούσε αναγκαίο –όπως απέδειξε πολύ καθυστερημένα με την «κυβίστηση» του Ιουλίου- θέτοντας εκτός κόμματος όσους εξακολουθούσαν να ζουν στον δικό τους φαντασιακό κόσμο. Αλλά ο Τσίπρας δεν ήταν, τουλάχιστον τότε, πραγματικός ηγέτης.
Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των εκλογών για την νέα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ η ιστορία έχει γραφτεί. Το «παραμύθι» έχει τελειώσει δίχως άλλες «καλές νεράιδες».
Αντωνάκος Αντώνης
13-09-2023
antonakosantonis@gmail.com http://www.antonakos.edu.gr
Δημοσιεύθηκε ή αναδημοσιεύθηκε και στα sites: tribune, thepressroom, diktyo, dakekavalas, simerini, inewsgr.