Η πτώση της «Αυτοκρατορίας των ψευδαισθήσεων».

Όταν θέτεις λάθος ερωτήματα είναι φυσικό να προκύπτουν στρεβλές απαντήσεις. Έτσι, ο Παντελής Καψής, θέτοντας το ερώτημα των αιτίων της κατάρρευσης του ΠΑΣΟΚ -στο βιβλίο του ”Η ΠΤΩΣΗ”- και αναζητώντας την απάντηση μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι ”κατέρρευσε επειδή έβαλε την χώρα στα μνημόνια” και εκείνων που θεωρούν ότι ”το κόμμα τους θυσιάστηκε για να σώσει την Ελλάδα”, καταποντίζεται στο χάσμα μεταξύ της ”ηθικής των προθέσεων” και της ”ηθικής των αποτελεσμάτων”.  Το ερώτημα που πρέπει να τεθεί όμως δεν είναι ”γιατί κατέρρευσε το ΠΑΣΟΚ” αλλά ”γιατί άργησε τόσο η κατάρρευσή του”. Συνοδευόμενο από το πρόσθετο ερώτημα γιατί αυτή η κατάρρευση δεν ήταν ριζική και οριστική.

Στην ”αφήγησή” του ο συγγραφέας αναφέρεται στην εσωτερική διαπάλη, εμπλέκοντας Βενιζέλο, Σημίτη και εκδότες (”κηδεμόνες” του ΠΑΣΟΚ) προσπαθώντας να ερμηνεύσει την απόφαση του ΓΑΠ να χρησιμοποιήσει τους ”κηπουρούς” του αντί για έμπειρα στελέχη. Ακόμα προσπαθεί να προσπορίσει ελαφρυντικά στο ”Κίνημα” επικαλούμενος τον λαϊκισμό της Αντιπολίτευσης μετά την άτυπη πτώχευση. Όμως αυτός που βύθισε την χώρα δεν είναι ο ”λαϊκισμός του Ζαππείου” αλλά ο διαχρονικός λαϊκισμός που για το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε το άρμα της επικράτησης και το οχυρό της τριαντάχρονης κυριαρχίας του. Είναι η ”Αυτοκρατορία των ψευδαισθήσεων”, του καταναλωτικού ευδαιμονισμού που χρηματοδότησε το ΠΑΣΟΚ υπερχρεώνοντας την χώρα. Αγγίζει τα όρια του κωμικού ο ισχυρισμός ότι: ”Αυτό που πέτυχε η χώρα και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 1993, όταν απέφυγε την χρεωκοπία […] δεν μπόρεσε να το κάνει ξανά το 2009”. Αλλά η χώρα σώθηκε από την χρεωκοπία το 1990 όχι το 1993.

Να θυμίσουμε ότι το διετές πρόγραμμα 1986-1987, πριν από το ”Τσοβόλα δώστα όλα”, προέβλεπε απλώς ”ετεροχρονισμό” της ΑΤΑ. Δηλαδή την απόδοσή της ανά τετράμηνο απολογιστικά και όχι προκαταβολικά. Αντίθετα η κυβέρνηση της ΝΔ το 1990 όχι μόνο έκοψε την ΑΤΑ (6%) του δευτέρου τετραμήνου άλλα δύο χρόνια μετά πάγωσε τις αυξήσεις σε συνδυασμό με φορολογικές ελαφρύνσεις. Τότε που το ”Κίνημα” και η διαπλοκή έκαναν σύνθημα το ”0+0=14”! Να θυμίσουμε την τροποποίηση-εκλογίκευση του ασφαλιστικού και τις ιδιωτικοποιήσεις. Να θυμίσουμε την επανεκκίνηση των μεγάλων έργων (αεροδρόμιο, εθνικές οδοί, κ.λπ.) που είχαν διακοπεί την προηγούμενη δεκαετία. Έργα τα οποία μετά την έναρξη των προγραμμάτων σύγκλισης αναβάθμισαν τις υποδομές στηρίζοντας την οικονομία.

Εξέχουσες προσωπικότητες (Λάζαρης, Αγγελόπουλος, Ζολώτας, Κριστόφερσεν, Ντελόρ) και διεθνείς οργανισμοί (ΕΟΚ, ΟΟΣΑ, ΔΝΤ) από τον Ιούνιο του ’88 μέχρι τον Ιούνιο του ’90 προβαίνουν σε δραματικές προειδοποιήσεις: η Ελλάδα βουλιάζει. Τα ελλείμματα έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Το κόστος δανεισμού είναι εξωφρενικό με τα τριετή ομόλογα να έχουν επιτόκιο 25%!!! Η κατάσταση (στοιχεία στο: Το Ελληνικό δράμα και η χαμένη δεκαετία του 80.) ήταν τραγική. Αυτή την Ελλάδα δεν πρόλαβε να την χρεοκοπήσει το ΠΑΣΟΚ το 1989. Η χώρα, δυστυχώς, δεν κατάφερε να ξεφύγει από την ”δυναμική του χρέους” (βλέπε: Η δυναμική του χρέους και η καταστροφική δεκαετία του 80.) και οδηγήθηκε στην χρεωκοπία 20 χρόνια αργότερα.

Ένα στοιχείο που κάνει εντύπωση στην ”αφήγηση” Καψή είναι η αναφορά ότι το 2010 ”η κυβέρνηση Ομπάμα έπεισε τη Μέρκελ να μην ζητήσει το κούρεμα του ελληνικού χρέους” συμπληρώνοντας ότι ”σε αντάλλαγμα της έδωσε το ΔΝΤ”!!! Το κούρεμα του ελληνικού χρέους έγκαιρα (2010) και η μη εμπλοκή του ΔΝΤ θα απέτρεπαν την καταστροφή που ακολούθησε. Προκαλεί λοιπόν ερωτηματικά η εμπλοκή των ΗΠΑ. Ποια και ποιών τα συμφέροντα υπηρετούσε; Προκαλούν ερωτηματικά οι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες στους οποίους, σύμφωνα με τον Σημίτη, στηρίχθηκε ο Παπανδρέου. Ανάμεσά τους ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτς ο οποίος τον Φεβρουάριο του 2010 συμβούλευε ”να μην ακούμε τους Οίκους” αξιολόγησης. Προκαλεί εντύπωση η επιμονή του ΔΝΤ να εμπλακεί και η Ευρωζώνη. Το πλήγμα που δέχτηκε το ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα και νόμισμα εμπορικών συναλλαγών ήταν τυχαίο ή σχεδιασμένο; Αν ναι από ποιους και ποιος ο ρόλος του Παπανδρέου; Γιατί αγνόησε την τελευταία ευκαιρία, το ”τελεσίγραφο” Γιουνκέρ, Τρισέ, Αλμούνια;

Ο Αδαμάντιος Πεπελάσης, σε συνέντευξή του (περιοδικό ”ΜΟΝΟ”, 25/02/2012) αναφέρει: ”Ο Γ. Παπανδρέου […] για κάποιους λόγους που υποπτευόμαστε μερικοί από μας, έπρεπε να προσφέρει όσα του ζήτησαν ως αντάλλαγμα για αυτά που έλαβε στη δωροθήκη του, προτού καν γίνει πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. […] Πώς αλλιώς ερμηνεύεται η πολιτική συμπεριφορά του; Εμένα δεν με καλύπτει η ερμηνεία ότι ήταν μόνο ανοησία και απερισκεψία. Μπορεί να ήταν και ανοησία, αλλά δεν ήταν μόνο. Υποψιάζομαι ότι έγιναν ανταλλαγές”! Αυτή η εκδοχή, όσο απεχθής και ανατριχιαστική και να είναι, απαντά σε εύλογα ερωτήματα για μια σειρά ακατανόητες ενέργειες που οδήγησαν στα μνημόνια. Σε κάθε περίπτωση είναι αναμφισβήτητο το ”έγκλημα” που διαπράχθηκε εναντίον της χώρας και των Ελλήνων. Επομένως το ερώτημα είναι αν αυτό διαπράχθηκε ενσυνείδητα, εκ προμελέτης όπως θα έλεγαν οι ποινικολόγοι, ή από ανεπίτρεπτη αμέλεια και ανεπάρκεια. Σε κάθε περίπτωση δεν αναγνωρίζεται στον ”ένοχο” η υποτιθέμενη ”ηθική των προθέσεων”.  Εγκληματίας είναι, έστω και εξ αμελείας.  

Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα ήταν στην ”άκρη του γκρεμού” για είκοσι ολόκληρα χρόνια. Η χρεωκοπία που αποφύγαμε το 1990 ήρθε τελικά το 2010. Ασφαλώς θα μπορούσαμε και τότε να την έχουμε αποφύγει παρά την παγκόσμια οικονομική κρίση. Ο λαϊκισμός, η κομματική μικρόνοια, οι διεθνείς ανταγωνισμοί και τα συμφέροντα οδήγησαν στα μνημόνια, την χρεωκοπία, την φτωχοποίηση. Ο κύριος Χρυσοχοΐδης είχε δηλώσει το 2011: ” Η διετής κυβέρνηση η δική μας (ΠΑΣΟΚ) οδήγησε σε αδιέξοδα. Οικονομικά, εθνικά, κοινωνικά. Οδήγησε σε φτώχεια και αποσύνθεση, εθνική ταπείνωση και εθνική αναξιοπρέπεια και τέλος οδήγησε σε εθνική αποδιοργάνωση.” και συνεχίζει με την διαπίστωση ότι: ” Ο κ. Παπανδρέου δεν μπορεί να παραμένει στην παράταξη (ΠΑΣΟΚ) γιατί έχει διαρρήξει τις σχέσεις μας με το λαό και έχει διαρρήξει και τις σχέσεις μας με τους Ευρωπαίους ”! Τι χρείαν έχομεν άλλων μαρτύρων;

Η χρεωκοπία ήταν αναμφίβολα έγκλημα. Όμως, το ”βασικό έγκλημα” είχε διαπραχθεί πολλά χρόνια πριν. Τότε που εγκαθιδρύθηκε η ”αυτοκρατορία των ψευδαισθήσεων”. Η πτώση της το 2010 ήταν η μοιραία κατάληξη της ”ατελέσφορης προσαρμογής”, της ένταξης στην Ευρωζώνη με ”πολιτικά και όχι καθαρά οικονομικά κριτήρια” (Γ. Αλογοσκούφης), σε συνδυασμό με την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008. Σήμανε το τέλος του ανερμάτιστου ευδαιμονισμού των ”μη προνομιούχων” και δικαιολογημένα οι ”χορηγοί των παραισθησιογόνων” πλήρωσαν τον λογαριασμό. Το ερώτημα που τίθεται δεν είναι γιατί το ΠΑΣΟΚ πλήρωσε τον λογαριασμό. Αλλά γιατί άργησε τόσο να τον πληρώσει και γιατί δεν τον πλήρωσε ολόκληρο.

Αντωνάκος Αντώνης

29-05-2023

antonakosantonis@gmail.com           http://www.antonakos.edu.gr

Δημοσιεύθηκε ή αναδημοσιεύθηκε στη ”δημοκρατία” (31/5/23) και στα sites: tribune, olympia, thepressroom, simerini, exofitsio, tilegrafimanews, inewsgr.