Πολιτικό «Κέντρο». Ένα «άδειο πουκάμισο»;

«Ο ΣΥΡΙΖΑ για να νικήσει στις εκλογές πρέπει να κερδίσει τον μεσαίο χώρο, να στρίψει αριστερά για να κερδίσει το κέντρο, με ριζοσπαστικό, ρεαλιστικό και υλοποιήσιμο πρόγραμμα», Α. Τσίπρας

Σε μια κανονική δημοκρατία, σε ένα κανονικό πολιτικό σύστημα ο «μεσαίος» χώρος δεν έχει έναν κυρίαρχο, δεν έχει ιδιοκτήτη. Τον μοιράζονται κατά κανόνα δύο κύριες πολιτικές δυνάμεις με κατά βάση κοινές παραδοχές -που αφορούν τους στόχους και τον πυρήνα της εθνικής συνοχής και της κοινωνικής ευημερίας - και δευτερεύουσες διαφοροποιήσεις όσον αφορά το πρόγραμμα κυβερνητικής διαχείρισης.  Γι’ αυτό και δεν διστάζουν να συνεργαστούν, όταν το απαιτεί η ανάγκη, ενάντια στο στενό κομματικό τους συμφέρον. Κορυφαίο παράδειγμα αποτελεί η συνεργασία Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών στην Γερμανία.

Στην Ελλάδα και στον απόηχο του εμφυλίου, την δεκαετία του ’60, καλλιεργήθηκε στη συλλογική συνείδηση ένα πολιτικά παρδαλό πολιτικό σχήμα το οποίο επεχείρησε να μονοπωλήσει τον μεσαίο χώρο. Ο σχηματισμός της Ένωσης Κέντρου το 1961 ως αντίβαρου για την εκλογική άνοδο της Αριστεράς υπήρξε από την αρχή αιτία κακών τα οποία κορυφώθηκαν μετά την διάλυσή της, το 1965, στα «εξ ων συνετέθη». Μετά την δικτατορία, την κυριαρχία του ΠΑΣΟΚ και την εκμηδένιση του παλιού Κέντρου, το νέο παράδοξο σχήμα έτεινε να διαμορφωθεί σε δύο πόλους. Την «Δεξιά» και το ΠΑΣΟΚ με τις λοιπές «δημοκρατικές δυνάμεις» της Αριστεράς. Μπορεί τώρα η Φώφη να δίνει μάχη με τον Τσίπρα για την «ιδιοκτησία» της Ελληνικής καρέκλας στους σοσιαλδημοκράτες της Ε.Ε. αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τότε για τον Ανδρέα και το ΠΑΣΟΚ οι σοσιαλδημοκράτες ήταν οι «λακέδες του Ιμπεριαλισμού». Το Κέντρο ήταν πολιτικά απόβλητο. Βεβαίως όταν μπήκαν στον χορό έμαθαν να χορεύουν και να σιτίζονται Ευρωπαϊκά, όπως άλλωστε και το πολιτικό τους υβρίδιο, ο ΣΥΡΙΖΑ, μετά τον Σεπτέμβρη του 2015.

Από την άλλη αρκετοί δημοσιογράφοι του συγκροτήματος που αποτέλεσε τον θεματοφύλακα της «κιβωτού του Κέντρου» σπεύδουν να δηλώσουν ότι ματαιοπονεί ο Τσίπρας αφού τον χώρο τον έχει ήδη καπαρώσει ο Μητσοτάκης. Δεν γνωρίζω αν σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν λόγω της χρησιμοποίησης αρκετών πρώην στελεχών του ΠΑΣΟΚ –κυρίως της «εκσυγχρονιστικής» λίγκας- ή το αναφέρουν θωπεύοντας μύχια ψυχόρμητα. Σε καμία περίπτωση όμως δεν ξεκαθαρίζεται ούτε από την αριστερή προσέγγιση ούτε από την δεξιά το είδος του «εμπορεύματος» που θα διαθέτει το «μαγαζί». Εκτός εάν το ζητούμενο είναι οι «πελάτες», αν οι λέξεις είναι τα καμπανάκια του Παύλωφ και ζητούμενο τα εξαρτημένα πολιτικά ανακλαστικά. 

Κάθε κόμμα που φιλοδοξεί να κυβερνήσει οφείλει να διαθέτει πρόγραμμα «ριζοσπαστικό, ρεαλιστικό και υλοποιήσιμο». Αλλά ένα τέτοιο πρόγραμμα δεν μπορεί να έχει διαμετρικά διαφορετικές προσεγγίσεις. Δεν μπορεί να αποτελεί τόπο αδιέξοδων πολιτικών συγκρούσεων. Αντίθετα οφείλει να είναι τόπος συνεννόησης, συνάντησης και στην ανάγκη συνεργασίας. Το πολιτικό Κέντρο είναι ο πυρήνας της πολιτικής κανονικότητας όχι με την έννοια της κυριαρχίας ενός πολιτικού φορέα ούτε ως «αγορά ψήφων ευκαιρίας». Η πραγματικότητα είναι μια και ο ρεαλισμός δεν έχει πρόσημο ούτε ιδιοκτήτη. Κάθε διαφορετική προσέγγιση που επιχειρεί να παγιδεύσει τους πολίτες στην πόλωση και στα διχαστικά αδιέξοδα αφαιρεί κάθε νόημα από το πολιτικό Κέντρο. Το μετατρέπει σε «άδειο πολιτικό πουκάμισο».

Αντώνης Αντωνάκος

29-07-2021

[email protected]   http://www.antonakos.edu.gr             

Δημοσιεύθηκε ή αναδημοσιεύθηκε και στα sites: tribune, thepressroom, political, dynatielladanews, palo.