The happy idiots.
«Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω.» Νίκος Καζαντζάκης
Η «Ευθύνη», το «χρέος του καθήκοντος» απέναντι στον «κόσμο», που ζητά ο Καζαντζάκης να αναλάβει ο κάθε ένας από εμάς, δεν αρκεί. Αντίθετα αυτό το αίτημα του καθήκοντος αν δεν συνοδεύεται από τον σεβασμό στην Αξία του κάθε ανθρώπου και συνεπώς και στο αυτονόητο δικαίωμά του να αποφασίζει ο ίδιος για την μοίρα του μπορεί να αποτελέσει «μήτρα» κακών. Είναι χαρακτηριστικό επί του προκειμένου το αποτέλεσμα που είχε αυτή η αντίληψη του καθήκοντος, της «σωτηρίας του κόσμου» ερήμην του, από τους κομμουνιστές. Προϋπόθεση για να μην αποτελέσει η «Ευθύνη της σωτηρίας του κόσμου» άλλοθι κατάλυσης της δημοκρατίας είναι η Ελευθερία.
Η τελευταία και όχι μόνον με την στενή έννοια της εθνικής ανεξαρτησίας θέλει, σύμφωνα με τον ποιητή, «Αρετήν και Τόλμην». Η κατάκτηση της ουσιαστικής ελευθερίας και η κατοχύρωση των ατομικών και των συλλογικών δικαιωμάτων δεν μπορεί και δεν πρέπει να επαφίεται μόνο στους θεσμούς και στα θεσπισμένα όργανα αλλά αντίθετα οφείλει να αποτελεί μέριμνα και έννοια κάθε πολίτη. Με άλλα λόγια η υποχρέωση του πολίτη δεν εξαντλείται, κάθε άλλο μάλιστα, στην ανά τετραετία προαιρετική άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος. Στις δημοκρατικές κοινωνίες, η Ελευθερία οφείλει να «συνοδεύεται, ανυπερθέτως, από την “δίδυμη αδελφή” της, την Ευθύνη», («Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ “ΕΜΒΟΛΙΟ”», Π. Παυλόπουλος, GUTENBERG, 2020).
«Τι να φταίει η Βουλή τι να φταιν’ οι εκπρόσωποι έρημοι κι απρόσωποι…», (Δ. Σαββόπουλος) όταν οι πολίτες διχάζονται δίκην οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων και, χειραγωγημένοι, εκχωρούν το «πολιτικό τους μέρισμα» και απεκδύονται την κοινωνική τους Ευθύνη; Όταν οι παρέες των καφενείων πολιτικολογούν θυμίζοντας λέσχες οπαδών της ίδιας ποδοσφαιρικής ομάδας, που πλειοδοτούν σε λιβανωτούς υπέρ του προέδρου και των ποδοσφαιριστών και εξαντλούνται σε λιβέλους κατά του «αιωνίου αντιπάλου»; Ακόμα χειρότερα όταν κρύβονται πίσω από την δικαιολογημένη ή αδικαιολόγητη απογοήτευσή τους και πίσω από την καταστροφική ετυμηγορία «όλοι ίδιοι είναι» για να δικαιολογήσουν την αποχή τους; Πράττοντας δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θα όφειλε να κάνει κάθε συνειδητοποιημένος πολίτης αναλαμβάνοντας το μερίδιο της Ευθύνης που του αναλογεί στο Εθνικό, κοινωνικό και εργασιακό πεδίο. Λησμονούν ότι όταν «το σπίτι μας δεν είναι καθαρό» δεν καθόμαστε στον καναπέ αλλά πιάνουμε τα ξεσκονόπανα και την σφουγγαρίστρα γιατί μας αφορά, γιατί είναι το δικό μας σπίτι.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη απόφαση της ΟΛΜΕ και οι συναφείς αντιδράσεις και καταλυτικές κριτικές. Κανένας δεν έψαξε σε βάθος, δεν αναζήτησε τις ουσιαστικές αιτίες αυτής της απόφασης. Κανένας δεν αναρωτήθηκε για το γεγονός ότι στην 11μελή διοίκηση της ΟΛΜΕ οι 7 είναι Αριστεροί εκ των οποίων οι 2 πρόσκεινται στο ΚΚΕ και οι 2 στην εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Είναι δυνατόν να είναι αυτή η πολιτική αναλογία στο σώμα των καθηγητών; Ασφαλώς όχι. Κανένας όμως δεν αναζήτησε τις αιτίες που οδήγησαν σε αυτήν την εκπροσώπηση. Κανένας δεν αναρωτήθηκε ποιος και τι φταίει. Αν και στο μέλλον, η αδιαφορία, ο θυμός ή η ανευθυνότητα οδηγήσουν στην επικράτηση μιας νέας καταστροφικής εξουσίας οι πολίτες θα είναι αναμάρτητοι; Η «σιωπηλή πλειοψηφία» θα περιορίζεται ανυποψίαστη ανεύθυνη και χαρούμενη να αντιγράφει τους τηλεοπτικούς «εισαγγελείς» αγνοώντας ότι στις δημοκρατίες η ιδιότητα του πολίτη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με ουσιαστικά καθήκοντα και υποχρεώσεις; Ότι η ουσία της δημοκρατίας είναι Ευθύνη των πολιτών;
Αντώνης Αντωνάκος
14-07-2021
[email protected] http://www.antonakos.edu.gr
Δημοσιεύθηκε ή αναδημοσιεύθηκε και στα sites: tribune, thepressroom, diktyo, dakekavalas, political, diodos, palo.