Καραμανλής. Ο έπαινος της ιστορίας.

«Το ατσάλι δένεται στη δυνατή φωτιά και το μεγάλο ψύχος»,  Ν. Οστρόφσκι. «Πώς δενότανε τ' ατσάλι»

Γεννήθηκε στις 8 Μαρτίου του 1907 στην Τουρκοκρατούμενη πολυεθνική  Μακεδονία. Η Οθωμανική αυτοκρατορία κλυδωνιζόταν. Χριστιανοί και μουσουλμάνοι, Μακεδονομάχοι και Κομιτατζήδες, Έλληνες και Σλάβοι έδιναν την μάχη της επικράτησης. Πρωταρχικά όμως για την συντριπτική πλειοψηφία, -ανεξαρτήτως εθνότητας, θρησκεύματος ή πολιτισμικής ιδιοσυστασίας- ήταν μάχη απέναντι στην πείνα. Παιδί βίωσε τις αγωνίες των ανθρώπων της υπαίθρου και του μόχθου, παρακολούθησε -και μέσα στην οικογένεια του- τους αγώνες για την Μακεδονία, πανηγύρισε με τους θριάμβους του 1912-1913 και την απελευθέρωση. Στα εφηβικά του χρόνια έζησε το δράμα του διχασμού, του ξεριζωμού και των ξεριζωμένων. Αυτό συνοπτικά ήταν το ιστορικό καμίνι στο οποίο σφυρηλατήθηκε ο Καραμανλής. Εκεί «χτίστηκε» ο χαρακτήρας του. Εκεί εγκαταστάθηκε στη συνείδησή του η κατηγορική προσταγή: «Αφιέρωσε την ζωή σου στο Έθνος, στην Ελλάδα και στην κοινωνία».

Ήταν αυτή, η «ηθική προσταγή», που καθοδηγούσε το έργο του και τη ζωή του. Δεν επεδίωξε «Σατραπείες και τέτοια». Δεν επεδίωξε καν τον «έπαινο του Δήμου και των σοφιστών». Το «δύσκολο και το ανεκτίμητο εύγε» γι’ αυτόν ήταν ο έπαινος της ιστορίας. Μια δήλωσή του, το 1945, είναι αποκαλυπτική: «Η ηγεσία μας έχασε σε τέτοια έκταση το αίσθημα του καθήκοντος, ώστε να θεωρείται επικίνδυνη για το μέλλον του τόπου […] ούτε η Δεξιά ούτε η Αριστερά -τι παρεξήγησις αλήθεια στον τόπο μας και μ' αυτούς τους όρους- θα ήθελαν να είναι εκεί που βρίσκονται, αν μπορούσαν να καθορίσουν λογικά τη θέση τους». Βέβαιος ότι το  Λαϊκό Κόμμα, θα κέρδιζε τις εκλογές αναρωτιόταν: «Όταν όμως θάχει σβήσει η εντύπωση από τα Δεκεμβριανά και θάχει τερματισθεί η εθνική μας κρίση, τι θα είναι εκείνο που θα μας συνδέσει με τη λαϊκή ψυχή;». Όχι η εξουσία ως αυτοσκοπός, αλλά μια εξουσία υποταγμένη στο καθήκον και εδραιωμένη στην «λαϊκή ψυχή» ήταν πάντα η αρχή που τον καθοδηγούσε.

Έγινε πρωθυπουργός, τον Οκτώβριο του 1955, σε ένα τοπίο διάσπαρτο με τις πολιτικές νάρκες που είχε δημιουργήσει ο εμφύλιος, σε μια υπανάπτυκτη αγροτική κοινωνία που μαστιζόταν από την φτώχια. Η δημιουργική διακυβέρνηση φαντάζει αδύνατη και όμως, όπως δηλώνει ο Σαρλ Ντε Γκωλ, «Αυτή τη χώρα που η πολιτική της ζωή είναι τόσο δαντελωτή όσο και οι ακρογιαλιές της και τόσο ανάγλυφη όσο ο ορίζοντας των βουνών της, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κατορθώνει να την κυβερνήσει». Αν ανατρέξουμε στην ιστορία των πρώτων 55 χρόνων του αιώνα θα δούμε πόσο δίκιο είχε ο Πρόεδρος της Γαλλίας. Αυτή τη δεδομένη χώρα και την δεδομένη κοινωνία, όχι σε συνθήκες πολιτικού ή κοινωνικού εργαστηρίου, όχι θεωρητικά αλλά στην πράξη καταφέρνει όχι μόνο να κυβερνήσει ο Καραμανλής αλλά και να την οδηγήσει στον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη με ρυθμούς που προκαλούν την διεθνή αναγνώριση και τον θαυμασμό. Αναγνώριση που είναι ανάγλυφη στην δήλωση του Τζον Κέννεντι: «Είναι ένας από τους σημαντικούς πολιτικούς άνδρες της Ευρώπης. Για να πω την αλήθεια, θα έπρεπε να πω πως τον θεωρώ τον πιο σημαντικό από όλους…».

Η μικρόνοια, τα συμφέροντα και οι μωροφιλοδοξίες διέκοψαν το 1963 την πορεία της χώρας προς την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό. Οι συνέπειες υπήρξαν οδυνηρές για τον τόπο. Όσοι από του πρωτεργάτες «της αμαρτίας που την ονόμασαν αρετή» δεν εισέπραξαν τα επιτίμια της κοινωνίας, εισπράττουν είδη τα επιτίμια της ιστορίας. Ο Καραμανλής επιστρέφοντας σε μια χώρα που έμοιαζε με πυριτιδαποθήκη κατόρθωσε με σταθερότητα και ασφάλεια να κατοχυρώσει τη Δημοκρατία και να την οδηγήσει στην Ε.Ε. κερδίζοντας την διεθνή καταξίωση και τον έπαινο της ιστορίας.

Αντώνης Αντωνάκος

03-03-2021

[email protected]           http://www.antonakos.edu.gr

Δημοσιεύθηκε ή αναδημοσιεύθηκε και στα sites: tribune, thepressroom, olympia, mathe, kallitheapress, e-simerini, topics, palo.