Κι’ αν ο «Βασιλιάς είναι γυμνός»;
«Α, όταν έκτιζαν τα τείχη, πώς να μην προσέξω.
Αλλά, δεν άκουσα ποτέ κρότο κτιστών ή ήχο.
Ανεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμο έξω». («Τείχη», Κ. Καβάφης)
Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι άνθρωποι έξυπνοι, δίχως όμως την απαραίτητη «πικρή» γνώση της ζωής, τυφλώνονται όταν η εξουσία τους παγιδεύει στον κλοιό των κολάκων. Όσοι βρίσκονται σε θέσεις ισχύος, από τις οποίες εξαρτάται η τύχη, η ευζωία και ενίοτε ο πλουτισμός άλλων, κινδυνεύουν να εγκλωβιστούν στις εκδηλώσεις «θαυμασμού» και «λατρείας» των, συνήθως ενδημούντων στους προθαλάμους της εξουσίας, αυλοκολάκων. Σε αυτούς προστέθηκε, σχεδόν ακαταμάχητη, η αλλοτριωμένη 4η εξουσία. Ιδιαίτερο κίνδυνο βεβαίως διατρέχουν όσοι ήταν «προορισμένοι από την μοίρα(τους)» να γίνουν «αρχιερείς». Ήταν ενδημική κατάσταση στα καθεστώτα στα οποία δεν λειτουργούσαν τα δημοκρατικά φίλτρα, επειδή δεν υπήρχε ή δεν ήταν επαρκής η κατοχύρωση της λαϊκής κυριαρχίας.
Καταδεικνύοντας τις παγίδες που συνιστούν η αλαζονεία, η έπαρση και ο ναρκισσισμός για τους ανθρώπους τις εξουσίας, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν έγραψε το κλασικό αλληγορικό παραμύθι «Τα καινούργια ρούχα του Βασιλιά». Τα «καινούργια ρούχα» -που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν- τα οποία «μπορούν να δουν μόνο οι έξυπνοι» τον αφήνουν γυμνό και εκτεθειμένο, ενώ οι επιτήδειοι που του τα προμήθευσαν πλουτίζουν. Αν και στο παραμύθι αρκεί ένα αθώο παιδί για να μπει ένα τέλος στην απάτη, η πραγματική ζωή δυστυχώς είναι πολύ πιο σύνθετη. Έτσι συνήθως στο τέλος δεν «ζουν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα». Αν και διατηρώ κάποια αμφιβολία γι’ «αυτούς» οι οποίοι μάλλον εξακολουθούν να ζουν καλά.
Στην εποχή μας οι «άρχοντες» δεν κάνουν «βόλτες στην πόλη» για να δουν οι πολίτες τα καινούργια τους ρούχα. Δεν διατρέχουν επομένως τον κίνδυνο κάποιο, ανυποψίαστο για τους κινδύνους, παιδί να φωνάξει: «κοιτάξτε, ο Βασιλιάς είναι γυμνός». Ωστόσο σήμερα οι «πλατείες» και τα «βουλεβάρτα» είναι εγκατεστημένα σε κάθε σπίτι, είναι κρεμασμένα σε όλα τα περίπτερα. Οι «ραφτάδες» που ντύνουν τους «άρχοντες» έχουν πολύ περισσότερα και σχεδόν παντοδύναμα μέσα καλλιέργειας ψευδαισθήσεων στην διάθεσή τους. Έτσι μπορούν και παρουσιάζουν «επαίτες ως βασιλείς και βασιλείς ως επαίτες». Με αυτόν τον τρόπο η λαϊκή βούληση φαλκιδεύεται αφού οι ρόλοι του «άρχοντα» και του «ράφτη» συγχέονται. Ποια εμπιστοσύνη μπορεί να έχει ο πολίτης στην ενημέρωση που προσφέρουν μέσα ελεγχόμενα από το μεγάλο κεφάλαιο; Τι δουλειά έχουν οι εργολάβοι, οι προμηθευτές του Δημοσίου, οι εφοπλιστές κ.λπ. να είναι ιδιοκτήτες Μ.Μ.Ε.; Είναι χόμπι ή μια άλλη πλευρά της επιχειρηματικής δραστηριότητας; Αν ήταν το δεύτερο δεν θα έπρεπε και αυτή η δραστηριότητα να είναι κερδοφόρα; Εκτός και αν είναι, αλλά, απλά για ευνόητους λόγους, το κέρδος και η προέλευσή του είναι κρυφά.
Οφείλουν, συνεπώς, οι πολιτικές δυνάμεις να αποκαταστήσουν την τάξη. Είναι απαράδεκτο πολιτικοί να μετατρέπονται σε «υποχείρια» των ιδιοκτητών των Μ.Μ.Ε.. Δεν είναι μόνο οι καταληψίες των Πανεπιστημίων και των Εξαρχείων. Είναι και οι «καταληψίες» της εξουσίας που είναι πολύ πιο επικίνδυνοι. Η πραγματική εξουσία που εκπορεύεται από τους πολίτες και οφείλει να ασκείται από τους εκπροσώπους του λαού αλλοτριώνεται όταν οι τελευταίοι μετατρέπονται σε απλούς διαμεσολαβητές. Η λογοκρισία είναι μέσο ευνουχισμού της Δημοκρατίας ανεξάρτητα από το αν την επιβάλλει ο αυταρχισμός της εξουσίας ή ο «αυταρχισμός του χρήματος». Δυο μέσα υπάρχουν για την υπέρβαση της «έκπτωσης» της πολιτικής. Συντονισμένη αντίδραση των πολιτικών δυνάμεων και δημοκρατική ενδυνάμωση της καθετοποιημένης οργάνωσής τους έτσι ώστε μέσα από την κοινωνική τους δικτύωση να αποκτήσουν άμεση, ουσιαστική, συνεχή και διαδραστική επαφή με τους πολίτες.
Η πολιτική κυριαρχία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, μετά την πτώση της δικτατορίας, ήταν απόλυτη. Με 54,37% το 1974 η Ν.Δ. φαινόταν να είναι κυρίαρχη για δεκαετίες. Τρία χρόνια μετά το ποσοστό είχε φυλλορροήσει στο 41,84%. Η εξέλιξη ήταν ακόμα χειρότερη, αφού, -παρά την ενσωμάτωση της Εθνικής Παράταξης(6,82%), των Νεοφιλελευθέρων(1,08%) και την προσχώρηση της μισής Δημοκρατικής Ένωσης Κέντρου(11,95%)- το 1981 το ποσοστό της διαμορφώθηκε σε μόλις 35,88% ενώ το ΠΑ.ΣΟ.Κ. εκτινασσόταν από το 13,58%(1974) στο 48,07%. Μια από τις βασικές αιτίες, γι’ αυτήν την αντίστροφη πορεία, υπήρξε -η κατόπιν συμβουλών κορυφαίων υπουργών και πανεπιστημιακών/τεχνοκρατών- αδιαφορία έως απαξίωση των θεσμών κοινωνικής εκπροσώπησης πέραν του κοινοβουλίου. Την ώρα που ο Ανδρέας Παπανδρέου απογειωνόταν, βασιζόμενος στους «τρεις πυλώνες της Δημοκρατίας»(Βουλή, Τ.Α., Συνδικαλισμό) αλλά και στην, ουσιαστική, κάθετη πολιτική οργάνωση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., η Ν.Δ. παρέμενε δέσμια παραδοσιακών αγκυλώσεων.
Μοιραία, λοιπόν, και επώδυνα αποδείχθηκε στην πράξη ότι η πολιτική κυριαρχία της Ν.Δ.(1974) στηριζόταν σε γυάλινα πόδια. Με άλλα λόγια αποδείχθηκε ότι: «ο Βασιλιάς ήταν γυμνός». Μια πολιτική γύμνια που δεν είχε καμία σχέση ούτε με τις ιδεολογικές αρχές ούτε με την εφαρμοσμένη κυβερνητική πολιτική αλλά καθαρά και μόνο με τους μηχανισμούς διάχυσης της ιδεολογίας και προβολής του κυβερνητικού έργου στην κοινωνία. Ακόμα και σε τομείς στους οποίους καταγράφεται εκλογικά η υπεροχή της φιλελεύθερης παράταξης, αποδεικνύεται στην συνέχεια ότι αυτή η επιρροή στερείται βάθους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ο.Ν.Ν.Ε.Δ. η οποία κυριαρχεί, εδώ και τρεις δεκαετίες, στις φοιτητικές εκλογές. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται στην συνέχεια, αυτή η κυριαρχία δεν παράγει διαρκές και ουσιαστικό πολιτικό αποτέλεσμα.
Η αδυναμία εκπροσώπησης στους άλλους θεσμούς κοινωνικής οργάνωσης αποτελεί σήμερα την «Αχίλλειο Πτέρνα» του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.. Πράγματι η αξιωματική αντιπολίτευση είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη στον χώρο της Τ.Α. ενώ και στα συνδικάτα η παρουσία της είναι σχετικά χλωμή. Το γεγονός αυτό, αν και ξενίζει για κόμμα της Αριστεράς, είναι λογικό αφού αναφερόμαστε σε έναν οργανισμό ο οποίος πρόσφατα «άλλαξε κατηγορία» λόγω της κρίσης. Σε αντίθεση με τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α., το ΚΙΝ.ΑΛ. κατά κύριο λόγο επιβιώνει χάρις στις δυνάμεις που διαθέτει κυρίως στον συνδικαλισμό και δευτερευόντως στην Τ.Α.. Αλλά και η Ν.Δ. έχει πολύ δρόμο να διανύσει ακόμα –όπως μαρτυρά και το προαναφερθέν σχόλιο για την Ο.Ν.Ν.Ε.Δ.- έως ότου η σημερινή κυριαρχία της στην Τ.Α. και η ενίσχυσή της στον συνδικαλισμό αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο, παράγοντας πολιτικό αποτέλεσμα.
Ταυτόχρονα τα κόμματα οφείλουν να κλείσουν τα αυτιά τους στις «σειρήνες». Η «ψυχή» τους βρίσκεται στην ιστορική διαδρομή τους και στον σεβασμό σε αυτούς που έγραψαν την ιστορία τους. Οι «επιτήδειοι» κερδοσκόποι, οι περιφερόμενοι καιροσκόποι που, υπηρετώντας δήθεν τον «εκσυγχρονισμό» και την «ανανέωση», -προωθώντας στην πραγματικότητα τα συμφέροντα τους- «χωρίς περίσκεψη, χωρίς λύπη, χωρίς αιδώ» χτίζουν γύρω από την ηγεσία τείχη απομόνωσης πρέπει να απομακρυνθούν. Διαφορετικά οι «άρχοντες» κάποια στιγμή θα ξυπνήσουν από την κραυγή των πολιτών: κοιτάξτε, «ο Βασιλιάς είναι γυμνός». Αλλά τότε θα είναι αργά.
Αντωνάκος Αντώνης
27-11-2019
antonakosantonis@gmail.com http://www.antonakos.edu.gr
Δημοσιεύθηκε ή αναδημοσιεύθηκε και στα sites: olympia, tribune, diktyo, dakekavalas, diodos, e-simerini, inewsgr, palo, exofitsio, epikairo, makedonias.