ΜΙΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΣΕΒΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ

“All animals are equal but some animals are more equal than others”

George Orwell (Animal Farm)

Πριν από πολλά χρόνια η επανάσταση των ζώων, στη φάρμα του κυρίου Τζόουνς, επικράτησε και τα ζώα με ιδεολογία τον «ανιμαλισμό» και συνθήματα «όλα τα ζώα είναι ίσα» και «δύο πόδια κακό τέσσερα πόδια καλό» κατέλαβαν τη φάρμα των ζώων.

Τα γουρούνια, με αρχηγό τον Ναπολέοντα, σαν πιο έξυπνα από τα υπόλοιπα ζώα ανέλαβαν τη διαχείριση της φάρμας και μετακόμισαν από τους στάβλους στη βίλλα των αφεντικών. Ήταν δε τέτοια η επιτυχία της επανάστασης που και ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων βλέποντας ότι δεν έχουν μέλλον στη φάρμα άρχισε να περπατάει στα τέσσερα και να επαναλαμβάνει το σύνθημα “τέσσερα πόδια καλό δύο πόδια κακό”.

Αμέσως μετά την ανάληψη της διαχείρισης τα γουρούνια άνοιξαν τις αποθήκες και μοίρασαν όλες τις ζωοτροφές στα ζώα. Μάλιστα όταν οι αποθήκες άδειασαν απευθύνθηκαν και σε άλλες φάρμες και σε εταιρείες εμπορίας ζωοτροφών και δανείστηκαν και άλλες ζωοτροφές που τις μοίρασαν κρατώντας βέβαια για τη διαχείριση τη μεγαλύτερη μερίδα αφού για να ανταποκριθούν στις «αυξημένες πνευματικές ευθύνες τους» έπρεπε να τρέφονται καλύτερα από τα υπόλοιπα ζώα.-

Έτσι, τα πρώτα χρόνια όλοι ήταν χαρούμενοι και κανένας δεν άκουγε τις ελάχιστες διαμαρτυρίες που ακούγονταν για τη διαχείριση, γιατί κάθε διαφορετική φωνή σκεπαζόταν από το σύνθημα «τέσσερα πόδια καλό δύο πόδια κακό» και καταπνιγόταν από την καταγγελία ότι προερχόταν από πράκτορες των ανθρώπων.

Όταν μετά τον πρώτο καιρό η διαχείριση κατάλαβε ότι τα αποθέματα δεν επαρκούσαν και οι δανειστές ήταν πια απρόθυμοι να συνεχίσουν τον δανεισμό άλλαξε τον αποθηκάριο και του έδωσε την εξουσιοδότηση να διαχειριστεί τις αποθήκες με πνεύμα οικονομίας και βιωσιμότητας.

Τον επόμενο χρόνο όμως ήρθαν οι απεσταλμένοι της διαχείρισης και έφεραν αρνητικά μηνύματα λέγοντας ότι τα υπόλοιπα ζώα μουρμούριζαν ότι δεν φώναζαν πια με τόση πίστη το σύνθημα «τέσσερα πόδια καλό δύο πόδια κακό» και ότι ορισμένοι τολμούσαν να σκεφθούν ότι με τους ανθρώπους περνούσαν καλύτερα.

Ορισμένοι μάλιστα από τους τελευταίους που τα προηγούμενα χρόνια περπατούσαν στα τέσσερα άρχισαν πάλι να σηκώνονται στα δύο πόδια. Το φαινόμενο αυτό ενισχυόταν και από το γεγονός ότι αρκετά γουρούνα άρχισαν να συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι να φορούν κοστούμια και μάλιστα σύμφωνα με τις φήμες μέσα στη βίλλα περπατούσαν στα δύο πόδια.

Μάλιστα άρχισε να διαδίδεται, ότι η αρχή «όλα τα ζώα είναι ίσα» ήταν στάχτη στα μάτια για τα κορόιδα και είχε αντικατασταθεί με το σύνθημα «όλα τα ζώα είναι ίσα άλλα ορισμένα είναι πιο ίσα από τα άλλα».

Τότε ο Ναπολέων βλέποντας ότι κινδύνευαν να χάσουν άμεσα τη διαχείριση άλλαξε πάλι τον αποθηκάριο και έδωσε εντολή στον νέο αποθηκάριο να ανοίξει αμέσως τις αποθήκες και να μοιράσει τα πάντα στους κατοίκους της φάρμας.

Παρά την υλοποίηση της εντολής η έντονη ενημέρωση των κατοίκων της φάρμας για τις ιδιαίτερες αποθήκες της διαχείρισης όπου κρυβόντουσαν οι καλύτερες ποιότητες και αναλογικά μεγάλες ποσότητες προμηθειών, αποκλειστικά για χάρη των γουρουνιών, οδήγησαν στη προσωρινή αλλαγή της διαχείρισης αφού η χαλάρωση της πίστης στο σύνθημα «τέσσερα πόδια καλό δύο πόδια κακό» επέτρεψε στους ανθρώπους να αναλάβουν πάλι για λίγο τη διαχείριση της φάρμας.

Ύστερα από αυτό το σύντομο διάλλειμα (παρένθεση την ονόμασαν τα γουρούνια), όμως και επειδή το όραμα για τη φάρμα των ζώων ήταν ακόμα ζωντανό η διαχείριση της φάρμας άλλαξε πάλι χέρια και τα γουρούνια επανήλθαν πάλι στη βίλλα.

Τα συνθήματα δεν ήταν πια τόσο σταθερά όσο ήταν την προηγούμενη περίοδο. Το σύνθημα «τέσσερα πόδια καλό δύο πόδια κακό» άλλαξε και έγινε «τέσσερα πόδια κάλο αλλά και τα δύο πόδια μερικές φορές είναι αναγκαία ή και καλύτερα από το τέσσερα». Οι συναλλαγές με άλλες φάρμες που τις διαχειρίζονταν άνθρωποι έγινε κανόνας και σιγά σιγά σε κρίσιμες θέσεις της διαχείρισης της φάρμας άρχισαν να χρησιμοποιούνται άνθρωποι.

Τα γουρούνια άρχισαν να συμπεριφέρονται δημόσια σαν άνθρωποι να συναναστρέφονται στις δεξιώσεις με ανθρώπους να περπατούν στα δύο πόδια και να φορούν τα καλύτερα κοστούμια. Σιγά σιγά τη διαχείριση των αποθηκών την ανέθεσαν σε ανθρώπους και αδιαφορούσαν για τα ελλείμματα στα τρόφιμα.

Την ίδια περίοδο άρχισαν να προειδοποιούν τα ζώα ότι έτρωγαν πολύ και δεν δούλευαν αρκετά.

Όταν οι πληροφορίες για ακριβοπληρωμένα αγροτικά μηχανήματα και προμήθειες φούντωσαν και το μεγαλύτερο μέρος από τα αποθέματα μεταφέρθηκε με ένα παιχνίδι που τα ζώα δεν το κατάλαβαν υπό την παρότρυνση των γουρουνιών σε άλλες φάρμες, η πίστη των ζώων στη φάρμα κλονίστηκε σοβαρά.

Έτσι με νέα επίθεση οι άνθρωποι χωρίς σοβαρή αντίσταση ανέλαβαν πάλι τη διαχείριση της φάρμας.

Επειδή όμως, αφ’ ενός τα μεγάλα λάθη που έκανε η διαχείριση των ανθρώπων και αφ’ ετέρου επειδή, η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία και η νοσταλγία για το όραμα μιας φάρμας των «μη προνομιούχων» όπου «όλα τα ζώα θα ήταν ίσα» και κανένας δεν θα εκμεταλλευόταν τον κόπο κανενός τα γουρούνια με το σύνθημα «υπάρχουν τρόφιμα στις αποθήκες» ανέλαβε πάλι τη διαχείριση της φάρμας.

Τις πρώτες ημέρες μετά την επάνοδο των γουρουνιών το σύνθημα τρόφιμα υπάρχουν επαναλαμβανόταν από το Ναπολέοντα τον Β΄ παρ’ όλα αυτά οι αποθήκες δεν άνοιγαν. Τα μεγάλα αφεντικά από τις μεγάλες φάρμες και τους μεγάλους συνεταιρισμούς άρχισαν να επισκέπτονται συνέχεια τη φάρμα αλλά ο Ναπολέων ο Β΄ ακλόνητος διαβεβαίωνε ότι δεν θα παρέδιδε τη φάρμα στην εκμετάλλευση των ανθρώπων.

Και ύστερα ο υπαρχηγός των γουρουνιών, ο επονομαζόμενος χιονόμπαλα, άρχισε να κατηγορεί τα ζώα λέγοντας κατά περίπτωση «μαζί τα φάγαμε», ή «είσαστε κοπρίτες» ή «εμείς σας βάλαμε στη στάνη» και άλλα τέτοια για να τρομάξει τα ζώα και να στρέψει το ένα εναντίον του άλλου.

Σιγά σιγά άρχισε να περνάει το σύνθημα ότι ζώα έπρεπε να τρώνε λιγότερο και να δουλεύουν περισσότερο για να πληρώσουν τις ζωοτροφές «που είχαν φάει» τα προηγούμενα χρόνια.

Για να πετύχει καλύτερα αυτό το σχέδιο ο Ναπολέων κάλεσε τη διεθνή των ανθρώπων και τους παρέδωσε τη διαχείριση των αποθηκών. Σιγά σιγά μάλιστα άρχισε να αποκαλύπτεται ότι αυτό το σχέδιο είχε διαμορφωθεί πολύ καιρό πριν.

Ορισμένοι μάλιστα άρχισαν να σκέπτονται μήπως η Διεθνής των ανθρώπων ήταν εκείνη που βοήθησε τον Ναπολέοντα Β’ να αναλάβει τη διαχείριση της φάρμας με αυτόν ακριβώς το σκοπό. Να την επαναφέρει δηλαδή στο «σωστό δρόμο».

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Αν και είναι περιττό σημειώνω ότι οι συμβολισμοί είναι του Orwell και σε καμία περίπτωση δεν ενέχουν αξιολογική σημασία, αλλά χρησιμοποιούνται για την ανάγκη της αφήγησης.

Το βιβλίο δεν είναι προφητικό όπως το 1984 του ιδίου αλλά είναι διορατικό για την εποχή που γράφτηκε, εποχή που η «προοδευτική» διανόηση επέμενε όχι μόνο να υποκλίνεται αλλά και να συμβάλλει στην προπαγάνδα της ουτοπίας που κατέρρευσε το 1989.

Παρ’ όλο το πέρασμα του χρόνου αξίζει να διαβάσουμε ή να ξαναδιαβάσουμε και τα δύο βιβλία.

Τέλος θεωρώ πράγματι ασεβή την προσπάθειά μου να «μεταφέρω» με ελαφρότητα μια προσαρμοσμένη στα καθ’ υμάς περίληψη του βιβλίου στην καρικατούρα του αντίστοιχου Ελληνικού πειράματος του «τρίτου δρόμου για το Σοσιαλισμό». Αλλά σε τελική ανάλυση τι θα μπορούσε να αντιστοιχεί καλύτερα σε μια καρικατούρα από μια άλλη.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ 27-07-2011

http://www.antonakos.edu.gr e-mail: antonis@antonakos.edu.gr