Α. ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ: Επειδή ξεκίνησες Ηλία λίγο απειλητικά για να μας φοβίσεις, λέγοντας για περίεργες στάσεις στην Εκτελεστική Επιτροπή, σου λέω συνάδελφε Βρεττάκο: λογική – ρεαλισμός.

Αυτό που μας έλειπε δεκαετίες και η έλλειψη του μας οδήγησε στα βράχια. Λογική, τεκμηρίωση και ρεαλισμός. Αυτός πρέπει να είναι ο κανόνας στην πολιτική  των κυβερνήσεων όχι οι ταμπέλες, αυτή πρέπει να είναι και η λογική των συνδικάτων.

Εάν πηγαίναμε  να πάρουμε ένα καράβι και ρωτούσαμε  τον πρώτο καπετάνιο, πώς κρατάς το πηδάλιο και μας έλεγε «όλο αριστερά», ο δεύτερος μας έλεγε «όλο δεξιά», ο τρίτος μας έλεγε «κατευθείαν μπροστά», και ο τέταρτος «ανάλογα τον καιρό κύριε και ανάλογα με τις ξέρες, όπου έχει ξέρα δεξιά θα το κόβω αριστερά, όπου έχει ξέρα αριστερά θα το κόβω δεξιά» θα επιλέγαμε τον τέταρτο. Όλοι θα επιλέγαμε τον τέταρτο. Ή μήπως όχι; Μήπως εσείς θα τους εξετάζατε στο Μαρξ και στον Λένιν;

Το 1993 ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει, «ή το έθνος θα δαμάσει την υπερχρέωση ή η υπερχρέωση θα καταστρέψει το έθνος». Δυστυχώς τα δεκαπέντε χρόνια που μεσολαβήσαν από το ’94 μέχρι το 2009 με ευθύνη κυρίως των κυβερνήσεων, αλλά μερίδιο ευθύνης είχαν πολύ μικρότερο και πολλοί άλλοι, από την αντιπολίτευση, από τα κόμματα, αλλά και από όλα τα υπόλοιπα που καθορίζουν την λειτουργία μιας κοινωνίας. Αλλά την κύρια ευθύνη την φέρνουν ασφαλώς εκείνοι που κυβέρνησαν. Η Ελλάδα δεν κατάφερε να δαμάσει την υπερχρέωση και έτσι η Ελλάδα οδηγήθηκε εκεί που οδηγείται όποιος δεν διαχειρίζεται  την πορεία του σωστά. Για να μην πέσει στην ανάγκη κανενός.

Για να καταλάβετε, επειδή αντέγραψα τώρα κάποια κομμάτια κάτω την ώρα που καθόμουν και σας άκουγα, θα σας διαβάσω αποσπάσματα από άλλους.

Αναφορά στο 1980, το κείμενο είναι μεταγενέστερο. «Η Ελλάδα  υπήρξε μια χώρα όπου μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ως την μεταπολίτευση και παρά το γεγονός πώς το Σχέδιο Μάρσαλ δεν αξιοποιήθηκε επαρκώς πάλεψε για την ανάπτυξή της. Η ναυτιλία, η γεωργία που εξασφάλιζε διατροφική επάρκεια, των εμβάσματα των εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών μας, η οικοδομή και οι κατασκευές, η εκβιομηχάνιση αποτέλεσαν πηγές ανάπτυξης, σε συνδυασμό μάλιστα με την συγκράτηση του βίου των Ελλήνων σ’ ότι αφορά την κατανάλωση και το ολιγαρκές του βίου τους, όλες αυτές οι οικονομικές δραστηριότητες επέτρεψαν στην χώρα ως τα τέλη της δεκαετίας του ’70 να έχει πολύ χαμηλό δημόσιο χρέος, 28,4% του ΑΕΠ.» Ανδρέας Λοβέρδος, κείμενο του 2012.

Συνέντευξη προγενέστερη άλλου. «Επικράτησε η άλλη λογική, η λογική της κάθετης αντιπαράθεσης. Δεν έβλεπε τίποτα άλλο παρά την άνοδο στην εξουσία. Και η άνοδος της εξουσίας σήμαινε συνέχιση της διχοτομίας. Δεξιά – αντιδεξιά. Λυσσαλέο μίσος για να μπορέσουμε να συγκεντρώσουμε τον κόσμο μας. Γυρίσαμε στις παραμονές της 21ης Απριλίου και αυτό από ανθρώπους που ζήσανε την δικτατορία εξ αποστάσεως. Θριαμβολογούσε από το εξωτερικό και σκεφτόταν να κηρύξει ένοπλο αγώνα. Έβλεπε τον εαυτό του στην θέση του Άρη ή του Γκεβάρα. Επικεφαλής στρατιών ελλήνων που θα επιστρατεύονταν πάλι σε έναν εμφύλιο πόλεμο, μπούρδες.» Λεωνίδας Κύρκος.

Για το 1980 πάλι Ανδρέας Λοβέρδος. «Η κρίσιμη διαφορά με την αμέσως προηγούμενη περίοδο ήταν ότι πολιτικοί και κόμματα είχαν πλέον την πολυτέλεια να ενδίδουν στον λαϊκισμό. Η Ελλάδα της μεταπολίτευσης δεν ήταν η φτωχή χώρα του παρελθόντος. Ήδη από το 1950 είχε εισέλθει οικονομικά σε νέο στάδιο. Χάρη στη συμμαχική βοήθεια την ανάπτυξη του τουρισμού και της ναυτιλίας και την περιορισμένη αλλά αξιόλογη εκβιομηχάνιση που συντελέστηκε μεταπολεμικά, ευρεία στρώματα του πληθυσμού απολάμβαναν σιγά – σιγά συνθήκες σχετικής ευμάρειας. Μια αριθμητικά ισχυρή μεσαία τάξη είχε έλθει στα πράγματα. Υπό άλλες συνθήκες η εξέλιξη αυτή θα αποδυνάμωνε την σημασία του κράτους. Στη περίπτωση της Ελλάδας αυτό δεν συνέβη.»

Τα αποτελέσματα: 1988 ο πρώτος Υπουργός Συντονισμού της αριστερής κυβέρνησης του 1981. Ο Απόστολος Λάζαρης. 10.6.1988. « Το  κύριο χαρακτηριστικό της οικονομικής πολιτικής ήταν η ραγδαία αύξηση των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Μέσα σε οκτώ χρόνια ο συνολικός κρατικός προϋπολογισμός 5πλασιάστηκε από 625 δις δραχμές το 1981, σε 3,2 τρισεκατομμύρια το 1988. Και θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επέκταση αυτή έγινε σε συνθήκες οικονομικής στασιμότητας δηλαδή με δανεικά. Αφού κατά την 7ετία η αύξηση του πραγματικού εθνικού εισοδήματος δεν ξεπερνούσε το 7%, δηλαδή 1% ετησίως.» Και σημείωνε πιο κάτω, για να καταλάβουμε και την εξέλιξη και την πορεία των πραγμάτων την νομοτέλεια των πραγμάτων. «Σ’ αυτή τη δύσκολη κατάσταση  φθάσαμε λόγω των ανεξέλεγκτων αυξήσεων των δημοσίων δαπανών, κατά τα προηγούμενα χρόνια. Και το πρόβλημα τώρα είναι ότι δεν μπορούμε τώρα εύκολα να ελέγξουμε την κατάσταση. Γιατί μπήκε ήδη σε λειτουργία ο αυτόματος πιλότος του δημόσιου χρέους και άλλων ανελαστικών κονδυλίων που επηρεάζουν αυτόνομα την διαμόρφωση του προϋπολογισμού ανεξάρτητα δηλαδή από την κυβερνητική βούληση.»

Αυτά συνάδελφοι προηγήθηκαν της δήλωσης του 1994 του Ανδρέα Παπανδρέου, ότι «αν δεν δαμάσουμε το χρέος, την υπερχρέωση, η υπερχρέωση θα καταστρέψει το έθνος».

Δυστυχώς ζήσαμε μεταφέροντας εισόδημα από τα παιδιά μας σε μας. Πολλά απ’ αυτά που ακούστηκαν εδώ σήμερα βεβαίως μας δημιουργούν οδύνη και τα δάνεια και οι μικροί μισθοί, αλλά εμένα μου δημιουργεί αγαπητοί συνάδελφοι μεγαλύτερη οδύνη ο 30 ετών γιος μου, που τέλειωσε το πολυτεχνείο, έκανε μεταπτυχιακό, ξέρει δυο γλώσσες και είναι άνεργος. Και δεν είναι ο μόνος άνεργος είναι ένας από το 1.200.000 ανέργους.

Βεβαίως αν υπάρχει άλλη πολιτική, αν πραγματικά υπάρχει άλλη πολιτική όχι με βάση τις επιθυμίες μας και την θέλησή μας, αν υπάρχει άλλη πολιτική που να έχει δοκιμαστεί και να έχει πετύχει να την στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Γιατί και εμείς τις ίδιες ευαισθησίες έχουμε.

Αλλά διεκδικούμε το δικαίωμα να σκεπτόμαστε χωρίς ντιρεκτίβες, χωρίς ρετσέτες, χωρίς να πιστεύουμε σε ευαγγέλια θεολογικά ή ιδεοληπτικά, πολιτικά.

Θα μπορούσαμε κάλλιστα να πούμε ότι είμαστε σοσιαλιστές, γιατί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έχει κάνει τις μεγαλύτερες κρατικοποιήσεις. Γιατί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θεμελίωσε τα μεγαλύτερα κρατικά εργοστάσια.

Γιατί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κρατικοποίησε την αγγλική Power και έφτιαξε την ΔΕΗ. Γιατί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ίδρυσε τον ΟΓΑ το 1961.

Είναι πολλά τα κριτήρια. Άρα λοιπόν να συζητάμε κάθε φορά σοβαρά και με λογική και να εννοούμε τις λέξεις. Και όταν λέμε να εννοούμε τις λέξεις, να εννοούμε τις λέξεις και εμείς όταν τις εκφέρουμε, γιατί πολύ φοβάμαι ότι ούτε εμείς που τις εκφέρουμε δεν τις εννοούμε, απλώς τον ήχο τους ακούμε, αλλά να εννοούμε τις λέξεις με τον ίδιο τρόπο ώστε να μπορούμε να συνεννοηθούμε.

Θα ήμουν πρόθυμος ν’ αποδεχθώ άλλη λογική πλην του ρεαλισμού. Αλλά όταν στον ρεαλισμό προσκύνησε και υποτάχθηκε ο Ντενγκ Σιάοπίνγκ λέγοντας το: «άσπρη γάτα μαύρη γάτα αρκεί να πιάνει ποντίκια» λέγοντας το αυτονόητο. Ότι τον πλούτο για να τον μοιράσεις δίκαια πρέπει πρώτα να τον παράγεις.

Το πρώτο αίτημα μιας οικονομίας λοιπόν, είναι η παραγωγή. Γιατί το μηδέν σε όσα ίσα κομμάτια να το μοιράσεις μηδέν μένει. Και εάν δεν είχαμε στο δρόμο όχι μόνο τους δυστυχισμένους από το Μπαγκλαντές και από την Αφρική,  αν δεν είχαμε τους συνανθρώπους μας από τα πρώην ανατολικά κράτη να καθαρίζουν σκάλες, να καθαρίζουν τα σπίτια μας, εάν έστω είχαν ζήσει εκείνοι προηγουμένως πριν καταρρεύσουν μια περίοδο 20-30 χρόνων ευμάρειας, θα λέγαμε ότι να, αυτός είναι ο δρόμος. Τώρα τι λέμε; Ναι, αυτό το πείραμα απέτυχε, σε ένα, σε δυο, σε είκοσι, σε τριάντα κράτη απέτυχε, απέτυχε παντού. Αλλά εσείς λέτε να το ξαναδοκιμάσουμε.

Να το ξαναδοκιμάσουμε πώς αγαπητοί συνάδελφοι; Πώς να το ξαναδοκιμάσουμε; Βεβαίως, μετά από 20, 30 χρόνια ευμάρειας ο δυτικός κόσμος με τις δημοκρατικές του ελευθερίες που μας επιτρέπουν να ανεβαίνουμε στο παγκάκι και να μιλάμε έχει προβλήματα. Δεν ξέρω πού θα είχαμε καταλήξει, αλλά είναι αυτή η δημοκρατία που μας επιτρέπει να βγαίνουμε και να σπάμε τις βιτρίνες, όχι εμείς, αλλά κάποιοι κρυμμένοι μέσα σε μας, να σπάμε τα πάντα, μας επιτρέπει να βγαίνουμε και να λέμε ότι ξέρετε: «οι κοινωνίες δεν δομούνται με κανόνες, ο νόμος είναι ο νόμος που ο καθένας μας ορίζει και τον βαφτίζει, ο νόμος του εργάτη».

Ο εργάτης, ο εργαζόμενος, νόμος είναι ότι έχει ο καθένας στο κεφάλι του. Αν τουλάχιστον, αυτά τα άλλα μοντέλα, είχαν ζήσει και μια περίοδο τέτοιας ευμάρειας, να βλέπαμε ότι κάπως, κάτι στράβωσε στο δρόμο; Έτσι είναι, στράβωσε στο δρόμο ή από την αρχή ήταν εγγενές το πρόβλημα;

Ναι είναι κρίση του καπιταλισμού. Μετά από 20, 30 χρόνια που δημιούργησε ευημερία και ελευθερίες πρωτόγνωρες. Και τελειώνω από εκεί που ξεκίνησα, βεβαίως συνάδελφοι και χρειάζεται ρεαλισμός. Χρειάζεται ρεαλισμός για να μην έχουμε άλλη Πιρέλι. Χρειάζεται ρεαλισμός για να μην γίνουν οι εκατό απολυμένοι της Χαλυβουργίας 400. Οι 400 και πόσες άλλες ουρές ανέργων θα υπάρχουν κοντά σ’ αυτούς, γιατί δυστυχώς κάθε τι που φεύγει από τη χώρα, δεν είναι μόνο αυτό που φεύγει, είναι ότι φεύγει  και ένας κύκλος ολόκληρος εργασιών που την ακολουθεί. Ένα εισόδημα που μπαίνει στην αγορά και την ανατροφοδοτεί και δημιουργεί νέο κύκλο απασχόλησης και νέα εισοδήματα.

Βεβαίως πρέπει να δούμε τι θα κάνουμε, αλλά όχι με ότι θέλει η καρδιά μας συνάδελφοι. Να αφήσουμε την καρδιά μας ανοιχτή να ονειρεύεται, να αφήσουμε τις ευαισθησίες μας να μην τις καταπνίξουμε. Κανένας δεν λέει να γίνουμε σκληροί. Εκείνο που πρέπει να κάνουμε όμως είναι ότι πρέπει επιτέλους ρεαλιστικά να αποτιμήσουμε τις συνθήκες και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο και να δούμε μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες πώς μπορούμε να είμαστε πιο χρήσιμοι, πιο ωφέλιμοι γι’ αυτούς που εκπροσωπούμε καταρχήν, για τις οικογένειές μας και στη συνέχεια για όλη την ελληνική κοινωνία.

2012-07-13