Κύριε Πρόεδρε,
Κύριοι σύνεδροι,
Κυρίες και κύριοι,
«Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας σε τελική ανάλυση ανάγονται σε ένα και μόνο πρόβλημα το πολιτικό».
Διατυπώθηκε το Νοέμβριο του 1974.
Το αίμα της Κύπρου ήταν ακόμα καυτό στην ψυχή μας και ο Αττίλας θρασύς και απειλητικός, στην Κύπρο, στο Αιγαίο, στη Θράκη.
Οι συνταγματάρχες ακόμα συνωμοτούσαν και επιβουλεύονταν τη Δημοκρατία.
Το πολιτειακό ήταν σε εκκρεμότητα.
Σε τι αναφερόταν ο Εθνάρχης; Ασφαλώς στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας που, με αφετηρία τον εμφύλιο, οδήγησε στην τραγωδία της Κύπρου. Στις ομολογημένες ευθύνες της Αριστεράς για την πρόκληση του εμφυλίου και στις ευθύνες των επιγόνων του Βενιζέλου γιατί με την αρχομανία και τον αλληλοσπαραγμό τους δεν έδωσαν τον δεύτερο αναγκαίο υπεύθυνο αστικό πολιτικό φορέα που έχει ανάγκη η δημοκρατία για να λειτουργήσει.
Το πρόβλημα που αντιμετώπιζε η χώρα σε τελική ανάλυση αναγόταν σε ένα και μόνο, το πολιτικό. Το έλυσε και το 1980 η Ελλάδα γινόταν το 10ο μέλος της Ε.Ε.
Ταυτόχρονα όμως αποδείχθηκε πόσο δίκαιο είχε όταν, ενώ η κατάσταση είχε αλλάξει ριζικά και ο λαός απολάμβανε πρωτοφανείς συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας, οι εκλογές του 1981 έφεραν στην εξουσία με το συντριπτικό ποσοστό του 48% τον Α.Π.
Ήταν ο θρίαμβος του λαϊκισμού και της ανευθυνότητας.
Το πολιτικό πρόβλημα είναι σαν το ταγκό. Χρειάζονται δύο για να το χορέψουν. Δεν αρκεί μόνο η ανεύθυνη και ανίκανη πολιτική ηγεσία.
Απαιτείται ταυτόχρονα και η πολιτική ανωριμότητα της κοινωνίας για να οδηγήσει τους λαϊκιστές και τους αμοραλιστές στην εξουσία.
Αυτά συνυπήρξαν δυστυχώς στην μεταπολίτευση. Το αποτέλεσμα ήταν η επικράτηση του αριστερίστικου λαϊκισμού που με κύριο όχημα το ΠΑΣΟΚ και καθοδηγητή τον Α.Π. και η αποδόμηση της σύνεσης της νηφαλιότητας της υπευθυνότητας και εν τέλει της κοινής λογικής.
Τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Το 1985 ο Χαλικιάς εκλεκτός του Α.Π. Διοικητής της ΤΡ.ΕΛΛΑΔΟΣ χτύπησε την καμπάνα του άμεσου κινδύνου της χρεωκοπίας.
Το 1988 ο Α. Λάζαρης εκλεκτός και αυτός του Α.Π. πρώτος τσάρος της οικονομίας του έγραφε «Το κύριο χαρακτηριστικό της οικονομικής πολιτικής ήταν η ραγδαία αύξηση των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Μέσα σε οκτώ χρόνια ο συνολικός κρατικός προϋπολογισμός πενταπλασιάστηκε (από 625 δισ. δρχ. το 1981 σε 3,2 τρισεκατομμύρια το 1988). Και θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επέκταση αυτή έγινε σε συνθήκες οικονομικής στασιμότητας, αφού κατά την επταετία η αύξηση του πραγματικού εθνικού εισοδήματος δεν ξεπερνά το 7% (δηλαδή 1% ετησίως)».
Στο ίδιο υπόμνημα σημείωνε:
Σ’ αυτή τη δύσκολη κατάσταση φτάσαμε λόγω των ανεξέλεγκτων αυξήσεων των δημοσίων δαπανών κατά τα προηγούμενα χρόνια. Και το πρόβλημα τώρα είναι ότι δεν μπορούμε πια εύκολα να ελέγξουμε την κατάσταση, γιατί μπήκε ήδη σε λειτουργία ο αυτόματος πιλότος του δημοσίου χρέους και άλλων ανελαστικών κονδυλίων, που επηρεάζουν αυτόνομα τη διαμόρφωση του προϋπολογισμού, ανεξάρτητα, δηλαδή, από την κυβερνητική βούληση».
Έτσι λοιπόν ενώ στο πηδάλιο της χώρας ήταν ο αυτόματος πιλότος του χρέους και των ανελαστικών – στην πλειονότητα κομματικών πελατειακών – δαπανών. Ο ανεύθυνος και αμοραλιστής ηγέτης έδινε το σύνθημα να αδειάσουν τα ταμεία, να μπουν και νέες υποθήκες στο μέλλον.
Τσοβόλα δώστα όλα.
Και σήμερα πληρώνουμε τον ετεροχρονισμένο και βαρύ λογαριασμό. Γιατί μπορεί και στη συνέχεια να έγιναν λάθη μικρότερα ή μεγαλύτερα. Υπήρξαν λάθη και παραλείψεις. Όμως το έγκλημα έγινε τότε.
Σε βάρος και της οικονομίας, των θεσμών και των κοινωνικών αξιών.
Όμως, όπως είπε ο ποιητής, θέλει «αρετήν και τόλμην η Ελευθερία».
Και η Δημοκρατία θα προσθέσω εγώ.
Την αρετή να μην θεωρείς την εξουσία αυτοσκοπό αλλά μέσο για να υπηρετήσεις την κοινωνία, το Έθνος, την πατρίδα. Την αρετή να αντιμετωπίζεις τους ψηφοφόρους ως ώριμους πολίτες που δικαιούνται και οφείλουν με πλήρη και αντικειμενική ενημέρωση να συμμετέχουν ισότιμα στα κοινά.
Την αρετή να μην τους μεταχειρίζεσαι σαν χειραγωγούμενη με εξαρτημένα ανακλαστικά μάζα ή να τους ευτελίζεις μετατρέποντάς τους σε προσωπικούς ή κομματικούς «πελάτες».
Την τόλμη να λες δυσάρεστες αλήθειες, να παίρνεις δύσκολες αποφάσεις για το κοινό καλό αδιαφορώντας για το πολιτικό κόστος.
Οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι ήταν ανεπαρκής και η αρετή και η τόλμη.
Και γι’ αυτό τελικά δεν αποφύγαμε την οδύνη της κρίσης.
Το ευτύχημα είναι ότι έστω και την τελευταία στιγμή η πλειοψηφία των ψηφοφόρων λειτούργησαν με τη συνείδηση του πολίτη.
Κάνοντας υπερβάσεις που έσωσαν την χώρα από την άτακτη χρεωκοπία πριν από ένα χρόνο. Και στη συνέχεια η Ν.Δ. με την συμπαράταξη των δύο άλλων κομμάτων ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ σχημάτισαν την κυβέρνηση που ανέλαβε το βαρύ και δύσκολο έργο της εθνικής ανασύνταξης.
Στο χρόνο που πέρασε έγιναν πολλά. Αλλά απαιτείται να γίνουν πολλά περισσότερα.
Και στο επίπεδο των θεσμών. Γιατί μόνο έτσι μπορεί να αντιμετωπιστεί το πολιτικό πρόβλημα που βρίσκεται στη ρίζα όλων των άλλων προβλημάτων.
Πρέπει να αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως η συνταγματική ρύθμιση του σταθερού χρόνου των εκλογών, η σταθεροποίηση του εκλογικού συστήματος, το ασυμβίβαστο μεταξύ της βουλευτικής και της υπουργικής ιδιότητας, ενδεχομένως το κώλυμα εκλογιμότητας όσων ασκούν εκτελεστική εξουσία.
Απαιτείται πριν απ’ όλα η επαναοριοθέτηση των σχέσεων μεταξύ της Νομοθετικής και της Εκτελεστικής εξουσίας. Απαιτείται δηλαδή ο περιορισμός των θέσεων ευθύνης οι οποίες εκ των πραγμάτων καταλήγουν να έχουν πολιτικό χαρακτήρα, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει σε όλες τις ώριμες δημοκρατίες.
Η αποκατάσταση της ουσιαστικής λειτουργίας του κράτους και της δημόσιας διοίκησης με τη θέσπιση μόνιμης ιεραρχίας μέχρι και το βαθμό του εκτελεστικού Γενικού Γραμματέα, η απελευθέρωση της εκπαίδευσης, για να μπορέσει να αναπτύξει τις δημιουργικές της δυνατότητες.
Είναι σαφές ότι αυτό που είναι αναγκαίο εδώ και δεκαετίες στη χώρα είναι ένας «Καλλικράτης» για τη δημόσια διοίκηση.
Είναι απόλυτα αναγκαίο το πολιτικό προσωπικό, να πάψει να αναλώνεται με τη διαχείριση και την εκμετάλλευση ενός αναποτελεσματικού δυσλειτουργικού και ευθυνόφοβου κράτους.
Να ασχοληθεί ουσιαστικά και αποφασιστικά με τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας, που θα καταργεί τον τερατώδη λαβύρινθο της συχνά ασαφούς, αντιφατικής και στις περισσότερες περιπτώσεις αντιπαραγωγικής νομοθεσίας, η οποία τροφοδοτεί το «Μινώταυρο» της γραφειοκρατίας.
Ένα θεσμικό πλαίσιο που θα αναδεικνύει το κοινωνικό συμφέρον ως πρωταρχικό κριτήριο χρηστής διαχείρισης, προωθώντας και πριμοδοτώντας ταυτόχρονα τη δημιουργικότητα και την πρωτοβουλία.
Πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους. Προϋπόθεση για να ξεφύγουμε από την κρίση και το τέλμα είναι να αποκτήσουμε επιτέλους ένα σύγχρονο, δυναμικό, αποτελεσματικό κράτος. Διαφορετικά οι νόμοι και οι αποφάσεις θα μένουν στις βιβλιοθήκες και στα συρτάρια. Και θα εξακολουθήσουμε να είμαστε μια άναρχη κοινωνία που πιο πολύ θα θυμίζει χώρα της εγγύς ανατολής παρά το εδώ και 33 χρόνια 10ο ισότιμο μέλος της Ε.Ε.
Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε με ταχύτητα και αποφασιστικότητα. Διαφορετικά και οι τελευταίοι πολίτες που επιμένουν να διατηρούν την νηφαλιότητα και τη λογική τους θα εγκαταλείψουν την προσπάθεια να σταματήσουν την καταστροφική επιδρομή των πολιτικών άκρων.
Ο πρωθυπουργός έχει αποδείξει ότι έχει τη βούληση και τη δύναμη. Μένει να αξιοποιηθούν όλες οι δημιουργικές δυνατότητες και δυνάμεις που διαθέτει ο τόπος με μοναδικούς στόχους το εθνικό και το κοινωνικό συμφέρον και μοναδικά κριτήρια το ήθος την ικανότητα και τη βούληση.
Ελπίζω οι εκλογές να γίνουν σε 3 χρόνια. Και το 2016 να επανασυνδεθεί η χώρα με την πορεία που ανακόπηκε το 1981 από το πολιτικά ανώριμο εκλογικό σώμα και τον χωρίς όρια και ηθικούς φραγμούς αριστερίστικο λαϊκισμό του Α.Π.
Αντώνης Αντωνάκος
Αντιπρόεδρος Α.Δ.Ε.Δ.Υ.
Ομιλία στο 9ο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας
29 Ιουνίου 2013